Eenzaamheid het is zo’n taboe
Auteur: Marie-Jeanne van der Ploeg
Eenzaamheid; het is zo’n taboe. Waar komt dat toch vandaan? Wat maakt dat er niet over dit onderwerp gesproken mag worden; enkel als het in één adem genoemd wordt met “eenzame ouderen”? Waarom wordt er niet meer bekendheid gegeven aan de eenzaamheid die er is in de overige lagen van de bevolking? Eenzaamheid in de verschillende culturen? Eenzaamheid die bestaat binnen relaties en huwelijken, ja zelfs binnen gezinnen? Bij kinderen, waarvan de ouders zijn gescheiden of bij studenten die net op kamers zijn gaan wonen? Bij mensen die psychisch of op een andere manier kwetsbaar zijn?
Hoe dat precies ontstaan is, dat feit dat we daar met z’n allen (liever) niet over praten, weet ik niet. Dát het zo is, weet ik echter zelf maar al te goed.
Ik ben Marie-Jeanne van der Ploeg, ooit begonnen als cursist van de training “Samen Deskundig” van het Steunpunt GGZ in Utrecht. Daar heb ik mijn allereerste stappen in de “herstelwereld” gezet. Eén van de allerbeste keuzes uit mijn leven, na m’n burn-out in 2013. Inmiddels ben ik uitgegroeid tot ervaringswerker en geef op allerlei manieren mijn kennis door binnen de GGZ, het sociaal domein, onderwijs en overheid. En daarnaast heb ik me gespecialiseerd in het onderwerp eenzaamheid.
Momenteel doe ik dat in de rol van Voorlichter, maar later dit jaar studeer ik af als specialist in de aanpak van eenzaamheid.
Al sinds mijn allervroegste jeugd heb ik bij veel herinneringen een koppeling met het gevoel van eenzaam zijn. De allereerste herinnering waarbij dat het geval was, gaat zelfs terug tot in de zandbak op de kleuterschool. Daar zat ik, op het randje, en keek om me heen. Alle andere kinderen waren met elkaar aan het spelen en maakten plezier. En ik zat daar, alleen. Het gevoel dat ik toen had; het beeld dat daarbij hoort: ik hoef maar aan de situatie te denken en het staat me zo duidelijk als een foto, compleet mét het gevoel dat ik toen had, weer duidelijk voor de geest.
Inmiddels ben ik 55 jaar en mijn leven heeft eigenlijk in alle levensfasen daarna wel kortere of langere periodes van eenzaamheid gekend. Zelfs toen ik getrouwd en moeder van 2 kinderen was; toen ik onder schooltijden ging werken en dus weer collega’s en een rijk(er) sociaal leven kreeg. Het gevoel was er ook na het overlijden van m’n ouders, slechts 10 weken na elkaar; het was er na m’n scheiding. Het lijken, op een enkele na, allemaal wel vaker voorkomende en vaak herkenbare gebeurtenissen in iemands leven te zijn; voor mij werden ze echter allemaal op enig moment vermengd met dat nare en verdrietige gevoel van eenzaamheid.
Pas nu, op m’n 55e, kan ik dat gevoel uitleggen. De opleiding die ik daarvoor volg, geeft me daartoe naast mijn eigen ervaringen ook de wetenschappelijke kennis. Het leert me wat eenzaamheid is; hoe het ontstaat; wat er met je hersenen, maar ook met je “zijn” gebeurt; en last, but not least, een methodiek waarmee je er iets aan kunt doen. Om eenzaamheid dan (zover als kan) achter je te laten, heb je nog maar één ingrediënt nodig en dát is de WIL om het ZELF te doen. Jij moet in de actie!
Er bestaan in principe slechts twee soorten eenzaamheid. De korter durende eenzaamheid; dat is gemiddeld een periode die maximaal 9 maanden tot een jaar na een verandering in het leven duurt. Als het iemand lukt om binnen die periode zelf met de eenzaamheid om te leren gaan door dat wat er gebeurd is te verwerken en de draad van het leven weer op te pakken, is er in principe weinig tot niets aan de hand. Eenzaamheid hoort immers ook bij het leven. Ieder mens krijgt er vroeg of laat ooit eens mee te maken. Het wordt pas een uitdaging, als het gevoel van eenzaamheid langer dan 9 maanden bestaat en het iemand niet zelf lukt de draad van het leven binnen ongeveer een jaar weer op te pakken. Na zo’n 9 maanden beginnen de hersenen namelijk te veranderen. Er ontstaat dan, langzaam maar zéér zeker, een zogenaamd “eenzaam brein”. En als dat gevoel van eenzaamheid ook na een jaar nog blijft bestaan, spreekt men van chronische (langdurige) eenzaamheid. Om uit die langdurige eenzaamheid te kunnen komen is (na dat jaar) deskundige begeleiding min of meer vereist om het met succes aan te pakken. Dit blijkt namelijk in veruit de meeste gevallen zonder begeleiding niet meer (helemaal) mogelijk. Ook bij de aanpak van chronische eenzaamheid is het een vereiste dat degene die zich eenzaam voelt, de WIL heeft de eenzaamheid ZELF aan te pakken. Want ook nu moet je er zelf voor in actie komen en pas dán is er een zo groot mogelijke kans van slagen op het verminderen van het gevoel van eenzaamheid.
Over het eenzaam brein zal ik in een volgend blog iets meer vertellen.
Voor nu wil ik de stap zetten naar het heden; april 2020. Sinds een week of 5 blijkt eenzaamheid namelijk de twijfelachtige eer te hebben, als we er niets tegen doen tenminste, een groter probleem in de samenleving te worden dan ooit tevoren. De oorzaak hiervan kennen wij allemaal: de intelligente lockdown die is ingesteld na de uitbraak van het Coronavirus. Om de groei van het aantal mensen met chronische eenzaamheid te helpen voorkomen, is het eens te meer zaak er vanaf vandaag daadwerkelijk al preventief iets aan/mee te gaan doen.
Ik wil jullie als lezers via dit blog de komende periode dan ook graag meer inzicht geven in hoe je dit zou kunnen doen en zo op een zo goed mogelijke manier zelf aan de slag te gaan met een eventueel beginnend of al aanwezig gevoel van eenzaamheid. Bovendien raad ik je van harte aan de online module van het Steunpunt GGZ over eenzaamheid en veerkracht te volgen om je te helpen daarmee een goede start te maken. De module vind je hier.
Voor vragen over de module Eenzaamheid & Veerkracht van het Steunpunt GGZ en de inhoud daarvan kun je terecht bij Maria Roos van Dorsten: m.vandorsten@ggzutrecht.nl.
Mocht je na het volgen van deze module nog behoefte hebben aan verdieping en meer praktische handvatten om zelf of in groepsverband met je eenzaamheid aan de slag te gaan, dan kun je voor alle informatie mailen naar m.vanderploeg.02@gmail.com.
Tot binnenkort.
Marie-Jeanne
Meest recente berichten
- Aan de slag, met subsidie van het oranje Fonds en MIND!
- Genomineerd voor de K.F. Hein stimuleringsprijs!
- PERSBERICHT: Nationale Ombudsman: wet en regelgeving in de zorg blijft onverminderd complex
- Zeven tips om coronastress de baas te blijven
- Steunpunt GGZ biedt (weer) stageplaatsen!
- Vacature managementassistent
- Uitsluiting maakt (psychisch) ziek!
- Eenzaamheid het is zo’n taboe
- De digitale inloghuiskamer in vier talen: voor vragen en verhalen
- Eenzaamheid
- Hoe aanvaard je je eigen gemis?
- Lynn Berger – Eenzaamheid een epidemie noemen, maakt van het leven een ziekte
- Gude beantwoordt vragen van kinderen
- De beste verhalen over eenzaamheid – Lynn Berger
- Dirk de Wachter over eenzaamheid, populisme en zijn kat: nogmaals, dit is absurd
- Hoe deze maatschappij eenzame individuen creëert
- Dirk De Wachter: We zijn ingebunkerd
- Psychiater Dirk De Wachter: eenzaamheid is de rode draad in deze samenleving
- Hoe eigenwaarde ons ervan weerhoudt eenzaam te zijn
- Hoeveel stilte kun je aan?
- 5 filosofische handreikingen: Leer de kunst van het alleen-zijn
- De eenzame stad, Olivia Laing
- Psychoanalyticus Paul Verhaeghe: als je lichaam begint te protesteren
- Schrijvers werken thuis
- De Waag biedt anonieme hulplijn (030-8507112) voor mensen die thuis moeite hebben hun agressie te beheersen
- Anderhalve-meter-sessies: muziek verbindt in Pijlsweerd
- De coronacheck: de app voor op de smartphone die met u uw gezondheid in de gaten houdt
- Persconferentie mp Rutte van 21 april in acht talen gesproken
- Overlijdensbericht
- Begrijpelijke informatie over Coronavirus in negen talen
- Theater-thuiskijk-tips van de Utrechtse Stadsschouwburg
- Dineke Smit vanaf september de nieuwe directeur van Steunpunt GGZ Utrecht
- (085)5808800: Corona-helpdesk voor statushouders (arabisch & tigrinya)
- De Geweldige Wijk-app maakt elkaar helpen in tijden van Corona makkelijker
- Doe mee met de ontspanningsoefening (als onrust een eigen leven gaat leiden in uw hoofd)
- Corona Initiatieven Utrecht
- Cultuurtip voor als je binnen moet blijven
- Blijf gezond in tijden van corona
- Dagelijks Livestream MIND huiskamer
- 18 maart 2020: Steunpunt GGZ niet bereikbaar
- Coronavirus en Steunpunt GGZ Utrecht
- Inschrijven voor voorjaarscursus ‘Schrijven om te helen’
- Openingstijden tijdens de feestdagen 2019/2020
- Wegens teamdag 7 november 2019 beperkt bereikbaar
- Cursus ‘Herstellen doe je zelf’ start nog dit jaar in de wijk, in Utrecht
- Vanaf eind september in Utrecht: herstelwerkgroep Stemmen Horen
- Oefengroep kind van/broer-zus van ouder met psychische problematiek or verslaving (KOPP/KVO)
- Training Ervaringsdeskundigheid voor Sleutelpersonen Gezondheid Statushouders
- Utrecht één van de pilotregio’s voor doorontwikkeling Crisiskaart en Hulpkaart
- Wegens vakantie beperkt bereikbaar
- Altrecht wil graag in gespek met patiënten over wat zij vinden van Altrecht
- Programma Week van de Dementie in Utrecht: 16 t/m 25 september 2019
- STRENGTHS: Een hulpprogramma vóór Syriërs dóór Syriërs
- 28 mrt 2019 – 15:00 uur: lezing over relatie tussen psychose en migratieachtergrond
- Altrecht Vloggers: stigmatisering te lijf met korte videoverhalen van mensen met een psychische aandoening en hun hulpverleners
- Schatkamer van Harte: Ontbijtfeest voor alle vrouwen
- 25-mrt-2019, Week van de Psychiatrie: Filmvoorstelling ‘Stemmen van Vincent’
- Steun crowdfunding voor documentaire ‘MIES’
- Multiloog in Utrecht!
- Nieuwe uitgave ‘Kwartiermaken in de wijk in Utrecht’
- Nu aanmelden voor “Wij zijn opgesloten in ons eigen verhaal” MIND-seminar 12 februari 2019,14.00-16.00 uur
- Arenahulpverlening
- Bondgenoten: samenwerking tussen hulpverlening, cliënt en familie in de GGZ
- KOPP lotgenotengroep ism Labyrint In Perspectief
- Najaar 2018: lotgenotengroep voor nabestaanden na zelfdoding
- Bram Berkvens nieuw (ervaringsdeskundig) lid Raad van Toezicht Altrecht
- 9 november 2018 Voorstelling ‘Moederskind’ over KOPP-kinderen
- Storing! Werkzaamheden ZIGGO blokkeren internet en telefoonverkeer
- Aile’ler ve Kizlari – Ouders en Dochters (gespreksgroepen)
- Roxanne Vernimmen neemt dit najaar afscheid van “het mooie Altrecht”
- Offerfeest: geen telefonisch spreekuur!
- Zet een streep door discriminatie!
- Nieuwe uitgave Mind over zelfregiecentra!
- Training ‘Verlies Rouw en Herstel’ in de psychiatrie Lunetten/Hoograven
- Steunpunt GGZ in vakantietijd beperkt bereikbaar
- DINSDAG 3 JULI 2018 WEGENS TEAMDAG GESLOTEN
- Digitaal herstelverhaal: schrijven over herstel, helpt bij herstel
- Nu inschrijven voor Zomertraining Zelfcompassie Overvecht!
- Certificaten ‘Gezonde Taal’ voor groep Leidsche Rijn
- Storing internetverkeer en telefoonlijnen!
- Sociale Top 2018: mensen met complexe problematiek in het sociaal domein
- Godallemachtig!
- Informatie over medicatie tijdens maand Ramadan
- ‘Beter voor jezelf zorgen’: een bewezen good practice
- Eerste groep ervaringscoaches Thuis Best gecertificeerd
- Steunpunt GGZ op bezoek in Istanboel
- ZonMw-bijdrage voor verder ontwikkeling Crisiskaart in Midden Nederland
- Steunpunt GGZ een van de locaties van ‘Sociale Top’ op 11 juni 2018
- Studiemiddag KOPP en theatervoorstelling Moederskind op 20 juni 2018 in Het Huis Utrecht
- Deelnemers groep Gezonde Taal uit Leidse Rijn gecertificeerd